Je boek leest als een trein’, is een compliment dat ik dagelijks over mijn debuut krijg. Mensen zeggen het vaak verontschuldigend. Alsof het een verkapte belediging is. Want alleen een ingewikkeld boek, waar je echt je tanden in moet zetten, is toch een goed boek? Nee, onzin. Ik denk eerder dat het tegendeel waar is. Alleen een makkelijk te lezen boek is een goed boek. Easy reading is damn hard writing, is een bekende quote van Nathaniel Hawthorne. En dat is zo waar. Een goed leesbaar boek is moeilijk te schrijven. Andersom geldt dat trouwens ook. Een makkelijk geschreven boek is vaak moeilijk leesbaar. Maar wat is dan die complexiteit van een boek dat leest als een trein?
Details Om een paar standaardregels te noemen: Beschrijf situaties maar schrijf met zo min mogelijk bijvoeglijke naamwoorden. Gebruik alleen het werkwoord zeggen bij een dialoog en niet mompelt, verzucht, waarschuwt want die gemoedstoestand moet uit de dialoog zelf blijken. En vermijd gedetailleerde beschrijvingen van karakters zodat de lezer zelf de details kan invullen.
Verrassen Stephen King, de Amerikaanse schrijver van meer dan 50 thrillers (Carrie, The Shining en Misery) vatte de moeilijkheden van het schrijven mooi samen. In On writing. een soort zelfhulpboek voor schrijvers, beweert King dat als iemand zegt ‘het was zo gek/leuk/vreselijk,… ik kan het echt niet beschrijven’, je werk als schrijver begint. Want een schrijver moet de ervaring juist wel kunnen beschrijven op een manier die de lezer verrast en herkent.
Lezer Best lastig dus. En het lukt vaker niet dan wel. Veel schrijven helpt daarbij, veel lezen helpt nog meer. Elke schrijver was eerst een bezeten lezer. Om een goed boek te kunnen schrijven moet je eerst honderden boeken hebben gelezen. Alleen dan kan je leren hoe je zelf wilt schrijven en vooral hoe je het niet wil doen.
Helder Overigens hoeft de inhoud van een eenvoudig te lezen boek niet makkelijk te zijn. Als criminoloog was mijn streven om een ingewikkeld en doorwrocht wetenschappelijk onderzoek op een leesbare en toegankelijke manier op papier te zetten. Tenslotte bestaat een tekst bij de gratie van een lezer en ook een professor houdt van duidelijke taal en heldere zinnen.
Einde Als romanschrijver is mijn doel hetzelfde; schrijven om gelezen te worden. En dat dan het liefst in sneltreinvaart. Zodat elke lezer, zonder frustrerende technische mankementen en verstorende vertragingen, voldaan het eindpunt haalt.
Monique Koemans 